Pozitif-iz Derneği'nin 2024 Hak İhlalleri Raporu, Türkiye'de HIV ile yaşayan bireylerin karşılaştığı ayrımcılık ve hak ihlallerinde çarpıcı bir artış olduğunu gözler önüne serdi. 2018-2024 yılları arasındaki dönemde, bu ihlallerin üç kattan fazla arttığı tespit edildi. Rapor, özellikle sağlık hizmetleri, çalışma hayatı ve kişisel verilerin korunması alanlarında yaşanan sorunlara dikkat çekiyor.

Sağlık Hizmetlerine Erişimde Yaşanan Zorluklar

Rapora göre, HIV ile yaşayan bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde ciddi engeller bulunuyor. Özellikle yabancı uyruklu HIV pozitif bireyler, sağlık hizmetlerinden yararlanmakta büyük zorluklar yaşıyor. Bu durum, hem bireylerin sağlıklarını olumsuz etkiliyor hem de halk sağlığı açısından risk oluşturuyor. Sağlık çalışanlarının HIV konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması ve ayrımcı tutumları da bu sorunları derinleştiriyor.

Pozitif-iz Derneği, bu konuda aşağıdaki sorunları tespit etti:

• Tedaviye erişimde gecikmeler: Bazı hastaneler, HIV pozitif bireylere tedavi randevusu vermekte veya tedaviyi başlatmakta gecikmeler yaşatıyor.
• İlaçlara erişimde sorunlar: Özellikle yeni ilaçlara erişimde bürokratik engeller ve maliyetler nedeniyle sorunlar yaşanabiliyor.
• Sağlık personelinin ayrımcı tutumları: Bazı sağlık çalışanları, HIV pozitif bireylere karşı ayrımcı ve damgalayıcı bir tutum sergileyebiliyor.

Çalışma Hayatında Ayrımcılık ve İşten Çıkarma

HIV pozitif bireyler, çalışma hayatında da ciddi ayrımcılığa maruz kalıyor. İş başvurularında ayrımcılık, işe alımda reddedilme ve işten çıkarma gibi durumlar sıkça yaşanıyor. Bireylerin HIV pozitif olduğunu öğrenen işverenler, çeşitli bahanelerle iş akdini feshedebiliyor. Bu durum, bireylerin ekonomik ve sosyal hayatlarını olumsuz etkiliyor.

Pozitif-iz Derneği raporunda bu konuda şu ifadelere yer verildi:

Bu durumun önüne geçmek için, işverenlerin HIV konusunda bilinçlendirilmesi ve ayrımcılık karşıtı politikalar geliştirilmesi gerekiyor. Ayrıca, HIV pozitif bireylerin haklarını koruyacak yasal düzenlemelerin yapılması da büyük önem taşıyor.

Kişisel Verilerin Korunması ve Gizlilik İhlalleri

HIV pozitif bireylerin kişisel verilerinin korunması da önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor. Sağlık kuruluşları ve diğer kurumlar, bireylerin HIV statüsünü gizli tutmakla yükümlü olmasına rağmen, bu konuda ihlaller yaşanabiliyor. Bireylerin bilgileri, izinsiz olarak üçüncü şahıslarla paylaşılabiliyor veya kamuoyuyla açıkça paylaşılabiliyor. Bu durum, bireylerin özel hayatına müdahale anlamına geliyor ve ciddi sonuçlar doğurabiliyor.

Pozitif-iz Derneği, bu konuda şu önerilerde bulunuyor:

• Sağlık kuruluşlarının ve diğer kurumların, kişisel verilerin korunması konusunda daha dikkatli olması
• HIV pozitif bireylerin, haklarını bilmesi ve ihlal durumunda yasal yollara başvurması
• Kamuoyunun, HIV konusunda bilinçlendirilmesi ve damgalayıcı tutumların önüne geçilmesi

Pozitif-iz Derneği'nin raporu, Türkiye'de HIV ile yaşayan bireylerin karşılaştığı zorlukları ve ayrımcılığı açıkça ortaya koyuyor. Bu sorunların çözümü için, devletin, sivil toplum kuruluşlarının ve toplumun tüm kesimlerinin işbirliği yapması gerekiyor. Ayrımcılıkla mücadele, HIV pozitif bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve halk sağlığını korumak için hayati önem taşıyor.