Teknolojinin gelişimiyle birlikte artan ekran süresi, dijital yorgunluğu da beraberinde getiriyor. Uzmanlar, bu durumun sadece gözleri değil, hormonları, uyku düzenini, bağışıklık sistemini ve zihinsel işlevleri de olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıyor. Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı'ndan Dr. Öğr. Üyesi Tarık Mecit, dijital yorgunluğun tehlikelerine dikkat çekerek alınması gereken önlemleri sıraladı.

Dijital Yorgunuğun Zihinsel ve Fiziksel Etkileri

Dr. Mecit, dijital yorgunluğun prefrontal korteksin aşırı uyarılması sonucu dikkat dağınıklığı, zihinsel bulanıklık ve karar alma güçlüklerine yol açabileceğini belirtiyor. Özellikle gençlerde sıkça görülen bu durum, bilişsel işlevleri olumsuz etkiliyor. Ergenlik döneminde uzun ekran süreleri, nöroplastisiteyi olumsuz etkileyerek kalıcı dikkat eksikliklerine neden olabiliyor. Sosyal medya ve oyunların öğrenmeyi yüzeyselleştirip belleği zayıflatabileceği de uzmanlar tarafından sıklıkla dile getiriliyor.

Uzun süreli ekran kullanımı, fiziksel olarak da çeşitli sorunlara yol açabiliyor. Göz kuruluğu, kas spazmları, baş ağrısı ve mide bulantısı gibi şikayetler, dijital yorgunluğun yaygın belirtileri arasında. Dr. Mecit, özellikle gece ekran maruziyetinin melatonin üretimini baskılayarak uyku düzenini bozduğunu vurguluyor. Melatonin hormonunun uyku düzenini sağlamadaki kritik rolü düşünüldüğünde, dijital cihazların bu hormon üzerindeki olumsuz etkisi hafıza, uyku kalitesi ve bağışıklık sistemi üzerinde ciddi bozulmalara neden olabiliyor.

Yoğun dijital maruziyet, vücudun stres yanıt sistemi olan HPA aksını sürekli olarak tetikliyor. Bu durumun kronik stres, kaygı ve motivasyon kaybı gibi sorunlara yol açabileceğini belirten Dr. Mecit, dijital cihazların insan beynini aşırı uyararak stres seviyelerini artırabileceğini ve uzun vadede anksiyete bozukluklarına zemin hazırlayabileceğini ifade ediyor.

Dijital Detoks ile Sağlığınızı Koruyun

Dr. Tarık Mecit, dijital yorgunlukla başa çıkmak için düzenli dijital detoks öneriyor. Bu, ekran başında geçirilen süreyi azaltmak ve dijital cihazlardan uzaklaşarak zihinsel ve fiziksel sağlığı desteklemek anlamına geliyor. İşte dijital detoks için bazı öneriler:

• Nefes egzersizleri yapmak
• Doğada vakit geçirmek
• 20-20-20 kuralını uygulamak (Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 feet (6 metre) uzaklıktaki bir nesneye odaklanmak)

Bu yöntemler hem göz sağlığını korumak hem de zihinsel dengeyi sağlamak için etkili olabilir. Ayrıca, uyku öncesinde ekran kullanımını sınırlamak ve yatak odasında elektronik cihaz bulundurmamak da uyku kalitesini artırmaya yardımcı olacaktır.

Dijitalleşen dünyada teknolojiden tamamen uzak kalmak mümkün olmasa da, bilinçli ve kontrollü kullanım ile dijital yorgunluğun olumsuz etkilerinden korunmak mümkün. Unutmayın, sağlıklı bir yaşam için zihinsel ve fiziksel dengeyi korumak büyük önem taşıyor.